Naukowiec wyjątkowy
Poniższy artykuł autorstwa Prof. dr hab. Janusza Teczke oraz mgr Moniki Sady został opublikowany w numerze 9/2010 w Przeglądzie Organizacji.
Jerzy Józef Trzcieniecki urodził się 10 maja 1920r. w Czortkowie na Podolu. W 1939 r. podczas kampanii wrześniowej Podchorąży Rezerwy Artylerii został ranny, za co został później odznaczony Medalem Zwycięstwa i Wolności oraz Odznaką Grunwaldzką. W czasie wojny angażował się w Ciężkowicach w konspiracyjne nauczanie, a gdy w 1945 r. powstało tam koedukacyjne gimnazjum i liceum, został w nim zatrudniony jako nauczyciel języków (niemieckiego i rosyjskiego), oraz przysposobienia obronnego i wychowania fizycznego (jako wykształcony i wysportowany artylerzysta). W tym samym czasie podjął także studia ekonomiczne w krakowskiej Akademii Handlowej (obecnie Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie). Ciężkowice do dzisiaj pozostały miejscem wypoczynku Profesora, gdzie rokrocznie wraca z utęsknieniem.
Mgr Jerzy Trzcieniecki został asystentem wybitnego Prof. dra inż. Stanisława Bieńkowskiego, swojego promotora, tuż po obronie pracy magisterskiej (zatytułowanej „Analiza systemów płac”) w 1947 roku, w Katedrze Organizacji Przedsiębiorstw Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Krakowie (obecnie Uniwersytet Ekonomiczny). W roku akademickim 1948/49 ukończył „rok doktorski” w Szkole Głównej Handlowej w Warszawie na specjalizacji Organizacja przedsiębiorstw handlowych. Pracę dydaktyczno – naukową kontynuował w katedrze Ekonomiki Przemysłu od 1951 r. W 1953 r. został prodziekanem Wydziału Przemysłu oraz zastępcą profesora w swej katedrze. W latach 1956 – 1960 pełnił funkcję kierownika Studium Zaocznego Wyższej Szkoły Ekonomicznej. W 1958 r. uzyskał stypendium Fundacji Forda, pozwalające mu przez okres 7 miesięcy studiować organizację pracy na uczelniach i w przedsiębiorstwach w Niemieckiej Republice Federalnej, co zainspirowało jego późniejsze zainteresowania badawcze.
Tytuł doktora uzyskał w roku 1960 broniąc pracę zatytułowaną „Zagadnienia metodyki normowania długości cyklu produkcyjnego w warunkach produkcji jednostkowej i małoseryjnej”. Przewód doktorski Jerzego Trzcienieckiego był jednym z pierwszych na tej Uczelni, gdyż dostała ona prawo nadawania stopnia doktora dopiero w 1959 roku.
Stopień naukowy docenta / doktora habilitowanego Jerzy Trzcieniecki uzyskał na Wydziale Produkcji i Obrotu Towarowego w 1964 r. na podstawie oceny dorobku naukowego oraz rozprawy habilitacyjnej zatytułowanej „Metoda obserwacji migawkowych w badaniu organizacji przedsiębiorstwa przemysłowego”. Zaraz po habilitacji został kierownikiem nowo utworzonej Katedry Teorii Organizacji i Zarządzania. W latach 1967 – 1971 był kierownikiem krakowskiego Zakładu Doświadczalnego „Orgam” robiącego liczne projekty dla przedsiębiorstw i będącego częścią Instytutu Organizacji Przemysłu Maszynowego w Warszawie, a następnie jego konsultantem. Tytuł profesora nadzwyczajnego otrzymał w 1971 roku, natomiast pięć lat później, w 1976r. tytuł profesora zwyczajnego nauk ekonomicznych.
W roku 1970 Prof. Trzcieniecki został założycielem oraz dyrektorem pierwszego w Krakowie Instytutu Organizacji i Zarządzania (w Akademii Ekonomicznej w Krakowie) i pozostał nim aż do przejścia na emeryturę w roku 1990. W tym czasie zajmował także ważne stanowiska poza uczelnią, był m.in. członkiem Centralnej Komisji Kwalifikacyjnej, członkiem Rady Głównej Ministerstwa Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki, przewodniczącym Zespołu Dydaktyczno – Wychowawczego Organizacji i Zarządzania przy tymże ministerstwie, wiceprezesem Komitetu Nauk Organizacji i Zarządzania PAN, a także członkiem komitetów redakcyjnych czasopism „Problemy Organizacji” oraz „Organizacja i Kierowanie”. W 2005 r. Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie uhonorował Prof. Trzcienieckiego tytułem doktora Honoris Causa w dowód uznania i podziwu dla Jego dokonań. Profesor od lat współpracuje także z Górnośląską Wyższą Szkołą Handlową im. Wojciecha Korfantego w Katowicach.
W latach 1958 – 1967 Profesor kierował krakowskim oddziałem Towarzystwa Naukowego Organizacji i Kierownictwa, gdzie inicjował wiele projektów badawczych we współpracy z praktyką gospodarczą oraz tworzył platformę wymiany wiedzy i doświadczeń pomiędzy pracownikami nauki a przedstawicielami przemysłu. W latach 1989 – 1993 kierował także Główną Radą Naukową TNOiK inicjując wiele konferencji i ekspertyz naukowych, czym przyczynił się do rozwoju nowej gospodarki. Profesor został uhonorowany najważniejszymi odznaczeniami i godnościami w dowód uznania za ogromny wkład w rozwój TNOiK: Złotą Honorową Odznaką TNOiK, medalem imienia Karola Adamieckiego, oraz godnością Członka Honorowego TNOiK.
Prof. Trzcieniecki był aktywnie zaangażowany w prace Komitetu Nauk Organizacji i Zarządzania Państwowej Akademii Nauk. Zaowocowało to powstaniem krakowskiego ośrodka badań nad zarządzaniem, krakowskiej szkoły zarządzania na poziomie akademickim, oraz dynamicznie działającej Komisji Organizacji i Zarządzania PAN w Krakowie, której przez 14 lat przewodniczył. W 1999 roku, zaraz po powołaniu Kapituły, Profesor został uhonorowany medalem im. Prof. Tadeusza Kotarbińskiego za wybitny wkład w budowę podstaw organizacji i zarządzania, zarówno na polu nauki jak i praktyki.
Prof. Jerzy Trzcieniecki jest twórcą krakowskiej szkoły organizacji i zarządzania, inicjatorem powstania dyscypliny naukowej „teoria organizacji i zarządzania” oraz współautorem pierwszego programu nauczania tego przedmiotu. Jest także autorem pierwszego powojennego podręcznika z tej tematyki pt. Elementy teorii organizacji i zarządzania (współautor Prof. A. Czermiński), który był podstawą wykładów na wielu uczelniach krajowych. Profesor całe swoje zawodowe życie poświęcił stymulowaniu rozwoju nauk o zarządzaniu oraz promowaniu współpracy środowisk naukowych z praktyką. Podkreślić tutaj należy jego wszechstronność, ogromną wiedzę, umiejętności dydaktyczne i administracyjne. Profesor jest autorem wielu publikacji z zakresu nauk o zarządzaniu, w tym kilkudziesięciu monografii, licznych artykułów, rozpraw, recenzji, przekładów oraz opracowań projektowych z zakresu metodyki badań organizatorskich, teorii zarządzania, analizy strukturalnej, teorii systemów, metodologii badań i innych. Cechą charakterystyczną Jego prac naukowych jest silny związek pomiędzy teorią a praktycznym jej zastosowaniem, w czym pomogła wieloletnia praktyka przemysłowa Profesora.
10 maja 2010, dokładnie w 90te urodziny Prof. dra hab. dra h.c. Jerzego Trzcienieckiego, odbyła się Jubileuszowa Konferencja połączona z 50-leciem uzyskania przez Niego doktoratu. Obchody Jubileuszu miały miejsce na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie, z którym Prof. Trzcieniecki związany jest już od 65 lat. Obchody Jubileuszu uświetnili swoją obecnością J.M. Rektor Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie prof. dr hab. Roman Niestrój, J.M. Rektor Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej im. Wojciecha Korfantego w Katowicach prof. dr hab. Krzysztof Szaflarski, Prezes Towarzystwa Naukowego Organizacji i Kierownictwa Prof. dr hab. Zbigniew Dworzecki, Przewodniczący Prezydium Komitetu Nauk Organizacji i Zarządzania PAN Prof. dr hab. Bogdan Nogalski oraz wiele innych znakomitości świata nauki. Senator RP dr Stanisław Bisztyga wręczył Profesorowi Trzcinieckiemu medal Senatu RP.
W swoim jubileuszowym wystąpieniu Prof. Trzcieniecki podkreślił, że nauce zwanej „organizacja i zarządzanie” poświęcił pól wieku. Omówił wątpliwości związane z samą nazwą nauki oraz ścisłe powiązanie zarządzania z produkcją, rozwojem informatyzacji oraz naukami technicznymi, humanistycznymi i ekonomicznymi, podkreślając tym samym poszerzanie zakresu nazwy „zarządzanie” na przestrzeni lat.
Od czasu przejścia na emeryturę, Prof. Jerzy Trzcieniecki nadal prowadzi działalność dydaktyczną i naukową w ramach Katedry Zarządzania Międzynarodowego na Wydziale Ekonomii i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Profesor kształci także kolejne pokolenia absolwentów studiów magisterskich, prowadząc zajęcia oraz seminaria dyplomowe. Nieustannie znajduje także czas dla młodych pracowników nauki, z którymi dzieli się imponującą wiedzą i doświadczeniami, i dla których zawsze znajdzie czas i dobre słowo. Profesor nigdy też nie narzuca swoim podopiecznym kierunku badań, pozostawiając szerokie pole do samodzielności, motywując i inspirując do myślenia poza schematami oraz rozwijania zainteresowań, a relacje z nim zawsze pełne są sympatii, poczucia humoru i bezpretensjonalności. Dorobek Profesora, tak wszechstronny i silny metodologicznie, jest ogromną motywacją dla wielu pokoleń naukowców, którzy z dumą mogą powiedzieć, że Profesora znają osobiście, wielce szanują i nad wyraz podziwiają. Jest to człowiek wyjątkowy, autorytet w każdej dziedzinie życia, zarówno zawodowej, jak i prywatnej.