III Międzynarodowa Konferencja Naukowa Katedry Zarządzania Międzynarodowego

Już po raz trzeci Katedra Zarządzania Międzynarodowego zorganizowała międzynarodową konferencję naukową, zrzeszając ludzi nauki i studentów niemal z całego świata. Konferencje są płaszczyzną wymiany myśli i doświadczeń z zakresu biznesu międzynarodowego, ukierunkowane na analizę określonych czynników mających wpływ na zarządzanie i funkcjonowanie przedsiębiorstw w globalnej gospodarce.

Wyszczególnienie obszarów konferencyjnych umożliwia koncentrację na wybranych aspektach zarządzania międzynarodowego oraz pozwala na dogłębną analizę opinii i badań zaproszonych prelegentów oraz uczestników. 
Pierwsze dwie konferencje dotyczyły zagadnień przestrzennego rozmieszczenia działalności gospodarczej oraz polityki (Zarządzanie Międzynarodowe w kontekście zmian geopolitycznych w Europie i na Świecie cz. 1 i 2.). Na III Konferencji omawiano czynniki związane bezpośrednio z działalnością przedsiębiorstw w skali regiony i gospodarki światowej, z uwzględnieniem obszarów ich oddziaływania, w szczególności: gospodarki oraz społeczeństwa.
III Międzynarodową Konferencję Naukową rozpoczął JM Rektor prof. Ryszard Borowiecki oraz prof. Janusz Teczke Prorektor ds. Badań Naukowych i Współpracy Międzynarodowej, kierownik Katedry Zarządzania Międzynarodowego – inicjator cyklu konferencji. 
Co nietypowe – od początku konferencji towarzyszyła muzyka. Najpierw prof. J. Teczke w swoim wystąpieniu wprowadzającym wplótł w tło „Cztery pory roku” Antonio Vivaldiego… wyjaśniając, że cykliczność konferencji jest związana z porami roku. Bowiem I. Międzynarodowa Konferencja Naukowa odbyła się na jesieni, druga w zimie, a trzecia na wiosnę…. Następnie po pierwszym dniu konferencji usiedliśmy w nastrojowym świetle świec by posłuchać światowej sławy trio akordeonistów – zespołu Motion Trio (który nota bene został wyróżniony Złotą Batutą Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie). Na zakończenie muzyką charakterystyczną dla Krakowa – czyli Hejnałem Mariackim w wykonaniu Tomasza Dziedzica, z komitetu organizacyjnego – pożegnaliśmy uczestników konferencji.

Zagadnienia omawiane na III Międzynarodowej Konferencji Naukowej dotykały czterech obszarów tematycznych:
1) Zarządzanie międzynarodowe – skala regionalna a globalna
2) Nowa gospodarka – mit czy rzeczywistość?
3) Ewolucyjne a rewolucyjne przekształcenia przedsiębiorstw międzynarodowych
4) Polaryzacja społeczeństw otwartych
Powyższe obszary wyznaczyły cztery panele dyskusyjne, podczas których swoje wystąpienia wygłosili zaproszeni goście, a wielu uczestników wzięło udział w następującej po prelekcjach dyskusji. 

PANEL I: ZARZĄDZANIE MIĘDZYNARODOWE – SKALA REGIONALNA A GLOBALNA

Merytoryczną część konferencji rozpoczął prof. Denis Maillat (wybitny specjalista z zakresu regionalistyki z Uniwersytetu Neuchâtel ze Szwajcarii) prelekcją na temat „Globalization and territorialization – the role of learning regions”. Prof. Maillat w swoim wystąpieniu zaakcentował istotę i znaczenie terytorialnych systemów produkcyjnych jako źródła endogenicznego zwiększania konkurencyjności regionów w globalnej gospodarce. Terytorialne systemy produkcyjne określił jako swoisty wytwór działalności jednostek produkcyjnych (rozumianych w szerokim znaczeniu jako przedsiębiorstwa przemysłowe i usługowe, centra badań i rozwoju, jednostki szkoleniowe, etc.), które pozostając ze sobą w bardziej lub mniej zaawansowanych relacjach, razem jako grupa generują dynamikę produkcyjną danego terytorium. Prof. D. Maillat, podobnie jak inni obecni w panelu „regionaliści” prof. Irena Pietrzyk z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie oraz prof. Jan Tucny z Uniwersytetu Pierre Mendes-France z Francji (dyskutanci panelu) upatrują w terytorialnych systemach produkcyjnych szansy na osiągnięcie zrównoważonego rozwoju w globalnej gospodarce. Miałoby to zostać osiągnięte poprzez przejście od międzynarodowego podziału pracy (charakterystycznego dla dzisiejszej globalnej gospodarki) do globalizacji terytorialnych systemów produkcyjnych. 
Prof. D. Maillat zaznaczył, że obecnie możemy mówić o post-fordowskim techno-przemysłowym paradygmacie, zgodnie z którym globalne systemy produkcyjne zdają się strukturyzować jako mozaika elastycznych, wyspecjalizowanych i samoregulujących się lokalnych systemów, utrzymujących ze sobą relacje wymienne za pomocą kompleksowych sieci. 
Aby stało się to możliwe konieczne jest przyjęcie przez organizacje terytorialnej logiki postępowania. Wymaga ona, od firm zlokalizowanych w danym regionie, silnego zaangażowania w tworzenie poziomej sieci zależności z innymi jednostkami tego obszaru. Wszyscy oni korzystają wówczas z wypracowanych przez siebie, specyficznych dla danego regionu, źródeł konkurencyjności (tzw. efekt milieu). Nadal jednak wiele firm działa według logiki funkcjonalnej, według której w schierarchizowanych organizacjach decyzje są podejmowane przez centrale niezależnie od specyfiki terytorium lokalizacji jednostek firmy. 
Konkludując prof. D. Maillat wskazał na istotną rolę procesu uczenia się regionów. Bowiem czynnikiem ich konkurencyjności nie jest już właściwa alokacja zasobów, ale tworzenie specyficznych, niematerialnych źródeł ich przewagi na rynku globalnym. 

W części II panelu I. wystąpili: prof. Tomasz Mroczkowski z Uniwersytetu Amerykańskiego z USA, przedstawiając funkcjonowanie i rolę klastrów biotechnologicznych w Europie Środkowej i Wschodniej, oraz prof. Lucyna Kornecki z Aeronautycznego Uniwersytetu Embry-Riddle z USA, prezentując wyniki badań zagranicznych inwestycji bezpośrednich i ich wpływie na wzrost gospodarczy regionu Europy Środkowej i Wschodniej).

PANEL II: NOWA GOSPODARKA – MIT CZY RZECZYWISTOŚĆ?

Nowa gospodarka, zdaje się być terminem ukutym na potrzeby ogarniających nas zmian, informatyzacji życia, wzrostu wartości czynników niematerialnych w kreowaniu wzrostu gospodarczego, etc.… I wydaje się, że dla większości z nas jest to jasne… Tymczasem zaproszony prelegent dr Robert Gwiazdowski, prezes Centrum im. Adama Smith’a zastanawiał się: Nowa ekonomia – a co w tym nowego? Rozpoczynając swój wykład odniósł się do „Trzeciej fali” A Toffler’a stwierdzając, że obecnie następuje trzecia fala cywilizacji, gospodarka istotnie jest nowa, ale ekonomia nie… Tym samym wprowadził nutę zamieszania wśród wszystkich dopatrujących się całkowicie nowego paradygmatu w otaczającej nas rzeczywistości. 
Dr Gwiazdowski wskazał, że nowa gospodarka jest gospodarką podażową. Wynika to z faktu, że to ktoś wymyślił produkt i usługi, które wprowadza się na rynek i które wyprzedzają nasze oczekiwania – wiedza wyprzedza rzeczywistość gospodarczą. Dodał, zgodnie ze swoimi liberalnymi przekonaniami, że system instytucjonalny i jego poprawne funkcjonowanie, ma priorytetowe znaczenie dla rozwoju gospodarki. Powołał się tutaj na Tomasza Buckly’eya zaznaczając, że „wojny nie przyniosły takich zniszczeń i nędzy narodom jak błędne poglądy na ekonomię”. 
Kwestię systemu instytucjonalnego podjął także w swoim wystąpieniu drugi prelegent panelu II – prof. Danny Balfour z Uniwersytetu Stanowego Grand Valley z USA. Problem systemu instytucjonalnego bada on jednakże z odmiennej strony. Zwrócił przede wszystkim uwagę na występowanie istotnego czynnika erozji całości owego systemu – etykę niekompetencji. Zjawisko to zostało przeanalizowane na przykładzie Stanów Zjednoczonych i pozostawiło pytanie czy w innych państwach także możemy mówić o etyce niekompetencji?
Dynamiczną dyskusję po wystąpieniach prowadził prof. Jerzy Hausner z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Podkreślił on, w wystąpieniu wieńczącym panel, rolę systemu instytucjonalnego i wskazał dwa istotne jego aspekty, reprezentowane przez panelistów: „wolność od” (dr R. Gwiazdowski) – czyli jak najmniej kontroli państwa oraz „wolność do” (prof. D. Balfour) – czyli zdolność społeczeństwa do kontrolowania państwa.

PANEL III: EWOLUCYJNE A REWOLUCYJNE PRZEKSZTAŁCENIA PRZEDSIĘBIORSTW MIĘDZYNARODOWYCH

Przedsiębiorstwa międzynarodowe i ich funkcjonowanie to główny nurt łączący cykl konferencji organizowanych przez Katedrę Zarządzania Międzynarodowego. Jednakże zagadnienia mieszczące się w tym obszarze są tak różnorodne, że ułożenie ich w jednolitą całość wydaje się niemożliwe. Wyjściem z sytuacji było wskazanie na proces, zgodnie z którym przedsiębiorstwa zmieniają się – czy proces ten ma charakter rewolucyjny czy ewolucyjny? 
Nad powyższymi aspektami zastanawiali się: prof. Jan Nowak z CEU Business School, prof. Cornellia Scott z Fachhochschule Anhalt, prof. Marian Hopej i dr Robert Kamiński z Politechniki Wrocławskiej. 
Prof. J. Nowak przedstawił zawiłą drogę do geocentryzmu w zarządzaniu wielonarodowymi korporacjami, akcentując ignorowany w studiach empirycznych model EPRG (czyli przejście od etnocentryzmu, poprzez policentryzm i regiocentryzm do geocentryzmu). 
Prof. C. Scott zwróciła uwagę na znaczenie kultury w procesie Due Dilligence i wynikające z tego konsekwencje. Podała wiele przykładów „rozwodów” po nieudanych fuzjach i przejęciach wynikających właśnie z niedopasowania kulturowego „partnerów” biznesowych. Ku pamięci można wspomnieć o znanym przypadku problemów powstałych po połączeniu Deimler’a z Chrysler’em. 
Prof. M. Hopej i dr R. Kamiński zwrócili uwagę na powracające znaczenie centralizacji w zarządzaniu międzynarodowym i zastanawiali się nad konsekwencją tego trendu. Przytaczając za F. Fukuyamą „człowiek z natury jest hierarchiczny” (homohierarchicus), prelegenci uzasadniali jako naturalne dążenie do centralizacji.

PANEL IV: POLARYZACJA SPOŁECZEŃSTW OTWARTYCH

Ostatni panel, jak się okazało, poruszył bardzo ważne – związane z procesem globalizacji i rozwojem biznesu międzynarodowego – zagadnienie społeczeństwa. W szczególności akcentowano otwartość i zamkniętość społeczeństw oraz aspekty jego różnorodności. 
Prof. Kazimierz Lankosz, z Uniwersytetu Jagiellońskiego, w wykładzie poświęconym społeczności międzynarodowej i prawu XXI wieku zdecydowanie podkreślał, że świat jest wielokulturowy i zróżnicowany, że czasem polaryzacja oznacza barwność, różnorodność, w związku, z czym nie należy patrzeć na niego z europocentrycznego punktu widzenia. Zachód powinien zachować pokorę wobec rzeczy, które uzasadnione historycznie wydają nam się obce. Także prawo międzynarodowe musi akceptować te różnice. 
Prof. Janusz Teczke, z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, mówiąc o małych i dużych organizacjach, ich różnej wielkości, często jednak wspólnych celach, przedstawił znaczenie społeczeństw otwartych i zamkniętych dla efektywności funkcjonowania przedsiębiorstw. Prelegent zwrócił także uwagę na zmianę jakościową obecnej epoki, stwierdzając, że epoka globalizacji minęła, a zastąpiła ją epoka destabilizacji. Destabilizacja dotyka całego systemu gospodarczego, począwszy od jego pojedynczych jednostek po całość procesów globalnych. 
Trzecim z prelegentów był prof. Jan Napoleon Saykiewicz z Uniwersytetu Duquesne z USA. W refleksyjnym referacie wieńczącym konferencję: „Globalizacja – określić się czy zostać określonym?” przedstawił całokształt procesów wynikających z megatrendu globalizacji. Rozpoczynając od perspektywy historycznej, prof. J. N. Saykiewicz przeszedł do omówienia istoty globalizacji, funkcjonowania podmiotów w globalnej gospodarce w oparciu o tzw. logikę globalną oraz problemów wynikających z organizacji globalnego świata. Istotną częścią wystąpienia było przedstawienie różnorodnych ujęć polaryzacji społeczeństw. Odpowiadając na pytanie zawarte w temacie prelekcji prof. J. N. Saykiewicz stwierdza, że kraj aspirujący do udziału w procesie globalizacji chcący określać się, a nie tylko być określonym powinien posiadać solidny system polityczny, sprawną administrację i dobry poziom zarządzania, być zdolny wspierać ambicje globalne organizacji gospodarczych oraz tak oddziaływać na nie, aby przyniosły korzyść danemu społeczeństwu i unikały sytuacji antagonistycznych. Jest to niestety bardzo trudny warunek. 






Chętnych do zapoznania się z referatami prelegentów oraz innymi nadesłanymi na konferencję zapraszamy do lektury publikacji pokonferencyjnej, która ukaże się pod koniec 2007 r.

Korzystając z okazji organizatorzy, chcieliby podziękować wszystkim osobom z Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, które przyczyniły się do budowania jakości naszej konferencji: w szczególności Pani Redaktor Naczelnej Barbarze Wyjadłowskiej wraz z zespołem, Panu Kierownikowi Działu Administracyjno – Gospodarczego Markowi Frankiewiczowi oraz Pani Alicji Babral z tegoż działu, wraz z zespołem, Pani Kierownik Stołówki Teresie Sołtysik, Panu Andrzejowi Śliwie z Działu Aparatury Naukowej, Pani Annie Tatar z Działu Nauczania a także Paniom Karolinie Sołdra oraz Małgorzacie Strakowskiej-Szczurek.

(Dominika Salwa)